Bo Kramer is een van de parels van het Nederlandse rolstoelbasketball. Op de Paralympics in een uitzinnig Paris Bercy grijpt de steunpilaar met Oranje het Back-to-Back Goud. Met een uitverkiezing als MVP als ultieme beloning. Van Paralympics tot Parel-lympics. Een openhartig interview. Dubbellang.
Het ene Goud is het andere Goud niet. Van het COVID-Goud in Tokyo naar het uitbundige Goud in Parijs. Een contrast. Bo verhaalt: ,,In Tokyo was natuurlijk geen publiek. Dit zorgde ervoor dat de Spelen veel minder leefde. Ik had bijna meer stress van het niet ziek worden dan voor de Spelen zelf. Natuurlijk lag er druk op omdat we erin gingen als regerend Wereld- en Europees Kampioen.” Het was stil in Japan. ,,Het feit dat er geen publiek bij kon zijn maakte het ergens ook heel intiem. Je moest het letterlijk met het team doen, met elkaar. Het was een bijzondere ervaring, maar ik hoop dat ik het nooit meer ga meemaken. Als je dan kijkt naar Parijs, het feit dat er 13.000 man op de tribune zit om naar je te kijken, dat je weet dat al je familie en vrienden in de zaal zitten.” Kramer roept de beelden opnieuw op. ,,Ja, dat is onbeschrijfelijk. Het geeft uiteraard enorm veel druk, en ook extra druk. Maar ik heb het wel echt als enorm gaaf ervaren. Ik vond het ook intenser dan Tokyo.”
Coach Gertjan van der Linden waarschuwt voor de Paralympics: ,,Je wint niet zomaar!” De verwachtingen zijn vooraf hoog gespannen. ,,Het omgaan met de druk van buitenaf heb ik wel erg moeilijk gevonden. Ik dacht eerlijk gezegd na het winnen van het goud in Tokyo dat de druk zou afnemen. We hadden bewezen aan de wereld dat we het konden, dat we konden winnen, dat we konden omgaan met druk. Echter werd de druk alleen maar meer en meer, want één keer goud winnen is knap. De echte toppers herhalen dit. Helemaal toen we in 2023 weer wereldkampioen én Europees kampioen werden is deze druk erg hoog geworden.” Een belangrijk item in de Oranje-ploeg. ,,Wij hebben er als team best wel veel en open over gesproken en dat heeft er denk ik ook voor gezorgd dat we ermee om konden gaan. Het is niet een last die je in je eentje hoeft te dragen en dat is heel erg fijn. Je hebt teamgenoten met wie je dat kunt delen en die kunnen ook wat zaken relativeren. Dat heeft mij in ieder geval heel erg geholpen.”
Het omgaan met de druk is een kunst op zich. ,,Daarnaast is het ook gewoon een stukje accepteren dat de druk er is. Ik zeg altijd tegen mezelf; de druk die je krijgt, zie het als een kadootje. Je krijgt het namelijk alleen op het moment dat je het verdient. En als je er op die manier naar kijkt dan kun je eigenlijk alleen maar heel erg trots zijn dat je met deze druk mag spelen omdat je aan de rest van de wereld hebt bewezen hoe onwijs goed wij kunnen basketballen.”
GELOOF IN EIGEN KRACHT EN BEKRONING
De kwartfinale, halve finale en finale kwamen Spanje, Canada en Team USA allen op voorsprong, steeds neemt Oranje het initiatief weer over. Kramer legt de onverzettelijkheid van Oranje uit. ,,Wij geloven en vertrouwen heel erg op ons eigen spel. We kijken ook alleen maar naar onszelf en niet zo zeer naar de tegenstander. Doordat we dit al jaren op deze manier uitvoeren raken wij tegenwoordig niet in paniek als het begin wat moeizaam gaat. We weten dat tegenstanders sterk zijn en dat ze goed kunnen basketballen. Dit betekent ook dat je niet elke wedstrijd gelijk na het eerste kwart al een gat geslagen hebt. Kijk naar valide basketbal waar bijna alle wedstrijden pas beslist worden in het vierde kwart. Wij zijn de afgelopen jaren misschien een beetje verwend geraakt met het feit dat wij altijd al met rust een aardig gat geslagen hadden. In Parijs en de aanloop ernaartoe was dit niet het geval, wat in mijn ogen alleen maar duidt op een sterker speelveld. Tegenstanders worden ook beter en dat is alleen maar leuk. Om weer even terug te gaan naar dat vertrouwen, of wij nu voor staan, gelijk staan of 20 punten achter. Als wij in onze afspraken blijven basketballen geloven wij dat het goed komt en ik denk dat we dat heel erg hebben bewezen in Parijs waar we dat zijn blijven doen waar we heel goed in zijn en dan uiteindelijk hebben we alle wedstrijden weten te winnen.” Het uitbundige publiek, de muziek, de aankleding, de entertainers maken grote indruk. Bo blijft genieten. ,,Dat was echt kippenvel van mijn kruin tot aan mijn kleine teen.”
Na de wedstrijden zoekt ze haar familie en vrienden op. Met een volgeschreven rood-wit-blauw. ,,Dat is de vlag die ik heb toegestuurd gekregen van een school in Japan waar ik in 2019 op bezoek ben geweest vanuit het game changers project met NOC *NSF. Dit hebben kindjes dus voor mij gemaakt. Ik had hem in Tokyo bij me en er het goud mee gevierd. Toen kreeg ik nog een berichtje van een docent van de school dat de kindjes zó trots waren om hun vlag te zien. Naast dat ik het onwijs tof vind dat ze dit voor mij gemaakt hebben, vind ik hem dus ook symbolisch. Daarnaast was het een heel makkelijk herkenbaar iets om mijn familie in het publiek te spotten.”
Behalve de Gouden Paralympische plak en het afknippen van het netje bekroont Bo haar optreden ook nog eens met de MVP-titel. ,,Dat is onwijs gaaf. Het is denk ik vooral een hele mooie waardering voor alle bloed, zweet en tranen die je erin hebt gestopt.” En dan hebben we de allerbeste Bo nog niet gezien. Heel bescheiden: ,,Ik moet je wel eerlijk bekennen dat ik het nog steeds een beetje onwerkelijk vind dat ik ben uitgeroepen tot MVP. Ik weet namelijk dat ik nog zoveel beter kan spelen dan dat ik in Parijs heb laten zien. Aan de andere kant ben ik ook gewoon onwijs trots op mezelf op de manier hoe ik gespeeld heb in Parijs en dan met name hoe ik ben omgegaan met de druk die erop lag.” De Fransen zullen ongetwijfeld roepen: ,,Bo c’est Beau!” Van Paralympics naar Parellympics …
BIOMEDISCHE WETENSCHAP
De 26-jarige Bo is dit semester van start gegaan met een studie Biomedische Wetenschappen. De eerste tentamenweek zit er net op. ,,Het is eigenlijk de geneeskunde, maar dan tot aan de patiënt. Hierbij moet je dus denken aan onderzoek doen naar het ontstaan van ziekte, medicijn ontwikkeling et cetera. Het is met name lab werk.” Bo heeft een helder doel. ,,Ik wil mij gaan specialiseren op het gebied van kankeronderzoek, ook voor kinderen.” Dat sluit naadloos aan op haar eigen verleden. ,,Ik heb zelf botkanker gehad als kind, dus mijn grote droom is om uiteindelijk het kankeronderzoek in te gaan, zodat ik iets terug kan gaan geven aan de maatschappij. Ik heb de mazzel gehad om beter te worden, maar helaas hebben niet alle kindjes dat.” En Bo kan spreken vanuit haar eigen beleving. ,,Ik denk dat mijn ervaringen als kind vroeger kunnen bijdragen aan een begrip van de impact van deze ziekte.” Ook haar loopbaan als topsporter kan tot steun zijn. ,,Mijn sportcarrière heeft er vooral voor gezorgd dat ik weet dat je hard moet werken om je dromen te bereiken.”
De grote liefde van Bo is voetbal. Ze speelt ook volleybal. Tot haar gezondheid spelbreker wordt. ,,Op mijn elfde kreeg ik een vorm van botkanker in mijn rechterbeen, hier heb ik een aantal operaties aan gehad. Hierdoor kon ik geen valide sport meer uitoefenen en ben ik samen met mijn ouders gaan kijken naar een alternatieve sport. Niet sporten is voor mij geen optie, aangezien ik onwijs graag sport.” Het is in 2012 op de Paralympische Talentendag in het Friendship Sports Centre in Amsterdam liefde op het eerste gezicht. ,,Ik deed hier voor het eerst een clinic rolstoelbasketbal en ik was gelijk verkocht.”
DUITSLAND EN ENGELAND
,,Oef,” blikt Bo terug op al haar clubteams waar ze in actie komt. ,,Ik ben begonnen bij Devedo in Ermelo, hier zijn alle zaadjes geplant voor mijn huidige carrière en heb ik onwijs mooie en leerzame jaren gekend. Daarna ben ik naar Duitsland gegaan om een volgende stap te kunnen zetten. Hier ben ik begonnen in de 2de Bundesliga bij RC Osnabrück. Vervolgens ben ik naar Rahden gegaan en daar zijn wij gepromoveerd naar de 1ste Bundesliga waar ik dan ook een jaar in heb mogen spelen. Vervolgens kwam corona en werd alles een beetje anders. Ik ben gewisseld van club en weer in de 2de Bundesliga gaan spelen, dat was bij de Hot Rolling Bears in Essen. Hier heb ik twee seizoenen gespeeld en toen had ik zin in iets anders. Na bijna zeven jaar in Duitsland was het tijd voor een volgende stap.” De oversteek over de Noordzee is een logische. ,,Ik ben naar Engeland gegaan en heb hier twee jaar in de Womens Premier League gespeeld, waar ik onwijs veel geleerd heb.” Dat leren wil ze nu ook bij haar studie doen. ,,Aankomend seizoen ga ik lekker in de Nederlandse competitie spelen om wat meer tijd en ruimte voor school te creëren.”
Het leren staat centraal bij Bo. ,,Het jaar in de 1ste Bundesliga bij Rahden was echt fantastisch. Hier zijn we enorm in het diepe gegooid als team, maar we hebben hier zoveel van mogen leren. Echt onwijs leuk. Daarnaast heb ik ook enorm veel geleerd in Engeland, dus erg dankbaar voor deze kans.” Dit seizoen gaat Bo spelen voor Sunrise Medical Shooters uit Waalwijk, vanavond is haar rentree in Sprang-Capelle.
HET ORANJE GOUD
In 2013 traint Bo voor het eerst mee met de Nederlandse vrouwenselectie. ,,In 2014 werd ik voor het eerst geselecteerd voor het WK.” Daarna begint een imponerende reis over de belangrijkste toernooien in de wereld. ,,In 2017 werden wij voor het eerst Europees kampioen en toen is de gouden reeks begonnen. Dit zorgt ervoor dat de teller momenteel staat op vier keer EK goud, twee keer WK goud en twee keer Paralympisch goud.” Vooral de Gouden WK plek van 2018 heeft een warm plekje in de herinneringen van Bo. ,,Hier gingen wij naartoe met nog relatief weinig druk. Het feit dat wij hier als team zo onwijs goed gepresteerd hebben en voor het eerst geschiedenis hebben geschreven was onwijs gaaf en dat vergeet ik nooit meer.”
In plaats van profvoetballer leeft Bo nu als rolstoelbasketballer. Wel een met ook een MVP Paralympics titel op haar palmares. ,,Ik ben onwijs trots op het feit dat dromen zijn omgevormd en ook zijn uitgekomen. Echter blijft voetbal wel een plekje houden in mijn hart, en dat zal nooit weggaan.” Met haar klaterende lach van Goud: ,,Al moet ik zeggen dat MVP een aardige vervanger is!”
TELEVIZIER GALA
Wie straalt daar op het Televizier Gala? Jawel, Bo Kramer. Met een prachtige uitstraling. ,,Dat was echt een hele bijzondere avond. Ik mocht de Impact Award uitreiken samen met Worthy de Jong. Wij hadden met onze verhalen en gouden medailles impact gemaakt in Nederland, de programma’s uiteraard ook. Ik voelde mij enorm vereerd om dit te mogen doen en het voelde eigenlijk als een soort kadootje boven op mijn gouden medaille. Überhaupt vind ik de televisiewereld erg leuk, dus dat ik deze kans kreeg vond ik onwijs gaaf. Ik heb een onwijs mooie en leuke avond gehad die ik nóóit meer ga vergeten.”
Het rolstoelbasketbal is een gamechanger en lifechanger. Hoe belangrijk het is kan ze amper beschrijven. ,,Dat kan ik bijna niet beantwoorden. Basketbal heeft mij onwijs veel gebracht. Om te beginnen met de discipline om keihard te werken om je dromen uit te laten komen, hier ga ik zeker nog profijt van hebben in de rest van mijn leven. Daarnaast heb ik uiteraard herinneringen en vriendschappen gemaakt die voor altijd een plekje in mijn leven blijven houden. Het heeft mij ook geleerd hoe je moet samenwerken, hoe belangrijk persoonlijke ontwikkeling is en dat je het niet alleen kunt.” Heel dankbaar sluit Bo af. ,,Lessen die ik ook zeker in de rest van mijn leven nog kan gaan toepassen.”
(Beeld: Luc Reuvers)
